برجام و تقیّه

                                                                                                         یکشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲

 

خامنه‌ای اخیراً در جمع سفرای ایران در دیگر کشورها اصطلاح «نرمش قهرمانانه» را که چندی پیش و به هنگام مذاکرات برجام مطرح کرد مصداق «تقیّه» دانسته است. ابتدا ببینیم «تقیّه» چیست:

 

 تقیّه یکی از مباحث فقه شیعه است که بین اهل سنّت هم (به جز زیدیّه و وهابیّت) مطرح است با تفاوتهایی البتّه. این اصطلاح در عبارت به معنای درامان نگه داشتن خود است با پرهیز از انجام اعمال خاص مذهب یا ارتکاب سخنان و کارهایی که در اصل خلاف مذهبند. تقیّه اقسامی دارد مثل تقیّه‌ از سر اکراه همچون مورد معروف عمّار یاسر که زیر شکنجه اسلام را منکر شد تا جانش را حفظ کند و از طرف پیامبر مورد تأیید هم قرار گرفت (نحل - ۱۰۶). تقیّه از سر خوف هم مانند اصحاف کهف یا مؤمن آل فرعون (غافر - ۲۸) جایی است که فردی عقیده‌اش را پنهان کند تا از طرف قدرت حاکم آزار و اذیّت نبیند. تقیّه‌ برای تحبیب یا حفظ وحدت بین مسلمانان را هم به آن دو قسم می‌توان اضافه کرد مثل برگزاری نماز جماعت با اهل سنّت در حج و شرکت در مراسم آنان.

 

برجام شامل هیچ‌یک از موارد فوق نمی‌شود. برجام محدودیّتهایی بود که نظام حاکم می‌پذیرفت تا شک و شبهه‌هایی که پیرامون استفاده‌ی نظامی از برنامه‌ی هسته‌ای ایران‌ وجود داشت مرتفع شود. این محدودیّتها (چه در غنی‌سازی و چه برخی معامله‌های تسلیحاتی) موقّت بودند و به تدریج با گذشت زمان و رفع تحریمها اوضاع به حال عادی باز می‌گشت؛ اینجا نه امری پنهان شده بود و نه مسأله‌ای بر خلاف آنچه بود گزارش می‌شد. این پیمان شبیه پیمان «صلح حدیبیّه» بود که پیامبر اسلام با مشرکان مکّه بست. هم اصل نوشته‌ی پیمان و هم محدودیّتهایی که پیامبر برای سفر به مکّه پذیرفت صرفاً مصالحه‌ بودند و شامل هیچ‌یک از مصادیق تقیّه نمی‌شدند.

 

شاید به زحمت بتوان برجام را یکی از مصادیق آیه‌ای دانست که مسلمانان را از همکاری با کفّار نهی می‌کند و برای موارد خوف استثنا قائل می‌شود (آل عمران - ۲۸). اگر اینطور باشد این حکم شامل همه‌ی موارد دادوستد با جهان می‌شود و منحصر به برجام نیست. یا رهبرنظام با بیان این حرف نشان می‌دهد که تسلّط چندانی بر مباحث لغوی و اصطلاحی فقه ندارد که اصلاً عجیب نیست یا اینکه این مورد نیز سهو لسانی است که مثل اعتراف به «قدرت تحلیل نداشتن مردم» چیزهایی از اندرونی نظام را آشکار می‌کند.

   

اگر پذیرش برجام واقعاً تقیّه باشد یعنی در بهترین حالت نظام چیزهایی را پنهان کرده و حاضر به اعتراف نشده که طبعاً نباید موارد مسالمت‌آمیزی باشند و یا خیر، شهادت کذب داده و برای در امان‌ماندن از واکنش جهانی به دروغ گفته که برنامه‌ی تسلیحاتی ندارد و یک فتوای جعلی «تحریم تولید سلاح اتمی» هم ضمیمه‌ی آن کرده فقط از روی مصلحت تا در خفا کار خودش را جلو ببرد. با توجّه به غنی‌سازی ۸۴ درصدی و تولید موادی که استفاده‌ی غیرنظامی ندارند مثل اورانیوم فلزی می‌توان حدس زد که این اعتراف به چه معنا می‌تواند باشد.

۲ نظر:

  1. بوتفلیقه به جرج بوش گفته بود که ایران دنبال بمب اتم نیست. بوش گفت که شیعیان تقیه دارند و حرفی که می‌زنند مطابق واقع نیست!

    پاسخحذف
  2. آقای "نظام" جای سالم باقی نگذاشته حقیقتا. یکی نیست بپرسد برای کارهایت شریعت را به لجن نکشی نمی‌شود؟

    پاسخحذف

لطفاً نظرتان همراه با انتخاب یک نام و رعایت اخلاق باشد.

Real Time Web Analytics