نامه‌هایی در جستجوی نويسنده

                                                                                                     پنج‌شنبه ۱۸ اسفند ۱۳۹۰

        

توسّل به اعتبار نامها برای قبولاندن یک مطلب یا ابراز احساسات شخصی سابقه‌ای زیاد دارد. هربار که به یکی از نامه‌های جعلی بازنشرشده برمی‌خورم، از خود می‌پرسم که- گذشته از آنچه نوشتم- چرا این نامه‌ها بسیار بیشتر از نامه‌های واقعی آن نویسندگان خواننده دارد؟ آیا ما بیشتر ترجیح می‌دهیم که انتظارات و تصوّرات خود را از آنان بخوانیم یا آنچه آنها واقعاً بوده‌اند یا هستند؟ و در این صورت آیا فلان نویسنده‌ی ناشناس یا شناس، نویسنده‌ی واقعی آنهاست یا ما نیز در نوشتن آن نامه‌ها سهم داریم و به بیان دیگر آیا او به نمایندگی از روح جمعی ما آن را ننوشته است؟

   

درست یک هفته پس از راه افتادن یک سایت فرهنگی جمع‌آوری لینک، به نامه‌ی کذایی چاپلین به دخترش برخوردم (اصل داستان) و حالا یکی از سایتهای ادبی دیگر نیز نامه‌ی مجعول مارکز را - كه گويا نوشته‌ي شاعره‌اي اسپانيايي است- منتشر کرده است، آن هم به نقل از روزنامه‌ی جام جم. همین نامه را چندی پیش همشهری جوان – با پیاز داغ اضافه- منتشر کرده بود. نامه‌ی دیگری در وب هست از امیرکبیر به ناصرالدّین شاه که اهل فن آن را جعلی دانسته‌اند. برای سرگرمي و تفریح نامه‌نگاری یزدگرد سوّم و عمر بن خطّاب را هم  بخوانید.

   

نامه‌ها امّا همیشه همینقدر غيرجدّي و مفرّح نیستند. پس از انتشار نوشته‌ی حسین علایی در روزنامه اطّلاعات، خبرگزاری خوشنام فارس نوشته‌ای از طرف او منتشر کرد که تأیید نشد ولی تکذیب آن نیز به دلیل مطالب وفادارانه‌ی آن به رهبر نظام ممکن نبود (شرح ماجرا)؛ یک‌جور –به اصطلاح- پلتیک‌زدن خاص فارس که مانند سخنان منسوب به فرهادی بیشتر تف سربالاست و عجب اینکه از این گافهای خود درس عبرت هم نمی‌گیرند (فارس نامه را حذف کرده، آنرا اینجا بخوانید).

   

نامه‌های دیگری که اگر روزی به طور مفصّل به آن پرداخته شود، جنجالهای زیادی را باعث خواهند شد، نامه‌های آیت‌الله خمینی در اواخر عمرش است که مرحوم منتظری اصرار داشت بگوید که نوشته‌ی سیّداحمد خمینی هستند. بنی‌صدر با ارائه‌ی برخی از آنان به کارشناسان خط، نظر آنان را جویا شده و آنان گفتند که اینها خط آیت‌الله خمینی نیست. گرچه تأیید کارشناسان چیزی است که در وصیّت‌نامه‌ی رهبر انقلاب هم آمده است ولی عدّه‌ای فقط بنیاد حفظ و نشر آثار امام را مجاز به این کار می‌دانند و این مانند آن است که ما برای حضور کسی در جایی فقط نظر یکی از معتمدانش را اصل بدانیم و اثر انگشتش را انکار کنیم. نظر کارشناسی نیاز به تأیید کسی ندارد. مصاحبه‌ی موسوی تبریزی با نشریّه یادآور در تیر ۸۷ که در آن اعتراف سیّداحمد خمینی را به اینکه نامه‌های اواخر عمر پدرش را او می‌نوشته و ایشان امضا می‌کرده نقل کرده است، ما را به واقعیّت نزدیکتر می‌کند. این موضوع اگر به وقتش وارسی و شکافته شود، مانند نامه‌های فوق دیگر خیلی جای خنده و خوش‌طبعی باقی نمی‌گذارد.