غمگین‌ترین جام

                                                                                                               یکشنبه ۲۹ آبان ۱۴۰۱

  

بی‌حس‌وحال‌ترین جام جهانی تاریخ آغاز شده است. اوّلین‌بار است که افتتاحیّه را ندیدم، احتمالاً مثل خیلی‌های دیگر. حمیدرضا صدر خدابیامرز درباره‌ی فوتبال می‌گفت: «فوتبال برای خوره‌های آن از عشق بالاتر است؛ چه بسا عاشقانی که در ادامه‌ی راه زندگی مسیرشان از هم جدا شد ولی خوره‌ی فوتبال وقتی به تیمی علاقمند می‌شود تا آخر عمرش با آن است.» همسرش به تازگی از بیماری مهلکی نجات یافته بود و صدر گفت که این را با تمام احترام به ایشان می‌گوید. بیشتر جوانان او را با نوشته‌های فوتبالی‌ به یاد می‌آورند ولی سینمادوستان می‌دانند که او یک پالین کیل ایرانی بود؛ ‌نگاهی از بالا و گاه همراه با تحقیر به تمام کارگردانان داخلی و خارجی، از بیضایی و مهرجویی گرفته تا کوبریک و پولانسکی. از شما چه پنهان وقتی آن اوایل نوشته‌های فوتبالی شخصی به نام حمیدرضا صدر را دیدم فکر کردم تشابه اسمی است. امکان ندارد آن منتقد ستیهنده‌ی سینما این فوتبال‌نویس شیفته‌ی توپ گرد باشد. نقل قول بالا حرف او درباره‌ی تیمهای باشگاهی بود؛ کنجکاوم بدانم که اگر هنوز در میان ما بود آیا همین حرف را درباره‌ی تیم ملّی هم می‌زد یا نه.

 

بدنام‌ترین جام جهانی تاریخ آغاز شده است؛ بدنامی حاصل از رشوه‌دهی و خرید رأی هنگام انتخاب کشور میزبان تا عجله‌ی آمیخته به تکبّر نفتی برای ساختن ورزشگاههای فراوان که به مرگ کارگران غیربومی بسیار انجامید. غیربومی‌ها فقط وقتی عضو تیمهای ملّی ورزشی قطر می‌شوند و برای این تیم جام و مدال می‌آورند عزیزند. تیم ملّی قطر شش ماه در اردو بود تا خود را برای این جام آماده کند و در همان بازی اوّل رؤیای صعود را از دست داد. برگزاری فوتبال در جزیره‌ای غیرفوتبالی که تماشاگرانش آنقدر فرهنگ ندارند که وقتی تیمشان فقط یک گل خورده، میان دو نیمه ورزشگاه را ترک نکنند. نمی‌دانم پیش خودشان چه فکر کرده بودند. همه چیز را نمی‌توان خرید.

  

سیاسی‌ترین جام جهانی تاریخ برای ما آغاز شده است. در اهمیّت فوتبال همین بس که هیچ کس انتظاری را که از فوتبالیست‌ها دارد از ورزشکاران دیگر رشته‌ها ندارد. هیچ‌کس به دیگران نگفت که نروید یا مسابقه ندهید؛ برعکس، حرکتهای اعتراضی برخی از آنان -‌مثل فوتبال ساحلی- تقدیر و تشویق هم شد. جلو برگزاری مسابقه‌ی هیچ رشته‌ی دیگر را در یک کشور دیگر با برگزاری کمپین و مانند آن نگرفتند. فوتبالیستها دو راه دارند یا فقط به فوتبال بپردازند،‌ یا آن را به محملی برای نمایش جهانی همدردی با اعتراضات بدل کنند؛‌ در هر دو صورت نمی‌دانم چه قدر تمرکز،‌ اعصاب و روحیّه برای بازی و نتیجه‌گیری باقی می‌ماند. در جام جهانی ۱۹۷۸ نیز کمی پیش از انقلاب تیم به آرژانتین رفت ولی چنین جوّ سنگینی علیه آن تیم نبود. فضای مجازی وجود نداشت، تفکیک مسائل از هم راحت‌تر ممکن بود و از همه مهمتر: خیابانها اینطور به خون آغشته نشده بود.

  

غمگین‌ترین جام جهانی تاریخ آغاز شده است.