خالص‌سازی ترکیبی

حاشیه بر اخبار - ۹۳                                                                                          شنبه  ۱ مهر ۱۴۰۲ 

درس خارج سروش محلاتی از دروس رسمی حوزه حذف شد

سروش محلاتی در این سالها یکی از پایه‌های انتقاد از نظام حاکم بر اساس فقه سنّتی بوده است. اهمیّت عالمان سنّتی در در میان منتقدان ولایت از آن جهت است که از پیش‌فرضهای کمابیش یکسان با نظریّه‌پردازان نظام آغاز می‌کنند ولی به نتایج متفاوت می‌رسند. سروش محلاتی بسیاری از عناوینی را که به عنوان اتّهام علیه محکومان دادگاههای جمهوری اسلامی همچوان بغی و محاربه و جز آن به کار می‌رفت و می‌رود نقد کرده است. چندسال پیش برای اوّلین‌بار تهمت‌زنی عامدانه‌ی سرسپردگان ولایت یا «مباهته» را در فضای عمومی مطرح و نقد کرد؛ هرچند برخی آن را رونویسی کردند و به نام خود زدند!

 

وجه بارز ایشان این است که نقد قدرت او را از موضع انصاف به در نبرد و مانند برخی خارج‌نشینان از جادّه‌ی انصاف خارج نشد. حذف درس ایشان از دروس رسمی حوزه به معنای این است که از شاگردان ایشان امتحان به عمل نخواهد آمد و امتیازات لازم به آنها تعلّق نخواهد گرفت. باید منتظر خالص‌سازی‌های بیشتر و گسترده‌تر نیز باشیم.

 

نتانیاهو برای ترسیم «صلح» بین اعراب و اسرائیل فلسطین را از روی نقشه حذف کرد

آفتاب آمد دلیل آفتاب. البتّه تا اینجا عربستان رفع اختلافات را منوط به حلّ مشکل فلسطین دانسته و باید دید که چقدر این حرف به عمل خواهد رسید امّا نکته‌ی شایان تأمّل نوع واکنش رسانه‌های خارج‌نشین به یکی از طولانی‌ترین اشغالهای تاریخ معاصر است. واکنش به هر خبر،‌ نوع و لحن آن تابع حقیقت یا حتّی واقعیّت جاری نیست بلکه بسته به سوگیری رسانه است که مثلاً تا چه حد با منابع مالی یا شخص و گروهی که هواداری آن را می‌کنند هماهنگ است. این دیگر کار رسانه‌ای نیست؛ بیشتر شبیه کار حزبی است.

انتقادها به جوگیری در استقبال از رونالدو

 

کدام بخش از «فرهنگ» ایرانی را می‌توان از این نوع خاص جوگیری استثنا کرد؟ پیش از این از شان پن تا هابرماس هم چنین تجربه‌ای را از سر گذرانده بودند. برای ملاقات شان پن با سینماگران ایرانی موزه‌ی سینما را در نظر گرفته بودند. نوع برخورد و حتّی پوشش ستاره‌های ایرانی باعث تعجّب خود پن هم شده بود. دوستان یک جمع دورهمی عصرگاهی را با مراسم اسکار اشتباه گرفته بودند! فیلسوف آلمانی هم از اینکه می‌دید دانشجویان او را به چشم یک روشنفکر مد روز می‌بینند حیرت کرده بود. متأسّفانه یا خوشبختانه چنین روشنفکرانی چند دهه است در خود اروپا نیز از مد افتاده‌اند و توان تأثیرگذاری اجتماعی خویش را از دست داده‌اند.

 

نه اینکه بخواهم تمام  تقصیرها را به گردن حکومت بیندازم ولی ایران به برکت نظام ولایی همچون جزیره‌ی تک‌افتاده‌ای شده است. اگر این افراد و امثال آنها در این چند دهه مدام به ایران رفت‌وآمد داشتند، چنین صحنه‌هایی خلق نمی‌شد. البتّه اولویّت نقد فرهنگی به جای محفوظ است. دیدگاهی هست که ایران را مجموعه‌ی فضائل می‌بیند و ایرانیان را چیزی منفک از آن‌؛ شبیه به این را برخی درباره‌ی اسلام و مسلمانان نیز می‌گویند. باید تعارف را کنار گذاشت و یادآوری کاستی‌ها را که پشت نوعی ناسیونالیسم رمانتیک پنهان شده آغاز کرد. 

  

پیشین: نظام و آن کار دیگر