تا اسکار ۲۰۲۴ -۳ یکشنبه ۱۳ اسفند ۱۴۰۲
گذشته از نقش‌آفرینان زن، برای دمیدن روح نیمه‌ی دیگر جامعه‌ی انسانی به هنر سینما نیاز به حضور فعّال زنان در دو عرصه‌ی تألیف هنری و پشتیبانی مالی است که مورد اوّل روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شود. زمانی بود که برای برشمردن تعداد کارگردانان زن مطرح سینمای انگلیسی‌زبان انگشتان دو دست کافی بود که تازه آنان هم پرکار نبودند. حالا دیگر نیازی نیست که همچون زمان حضور کاترین بیگلو یا جین کمپیون این حضور سوسوزدنی در آسمان مردانه به نظر بیاید و چه در جشنواره‌ها، چه صنعت سینما و حتّی آثاری که چندان نامی از آنها به میان نمی‌‌آید، نویسندگان و کارگردانان زن روزبه‌روز بیشتر می‌شوند.
امسال «فمینیسم» بیشتر همراه با بحث از فیلم «باربی» پیش رفت که به همان اندازه بی‌معنا بود. سازندگان آن تلاش کردند که شکاف قدیمی مرد-زن را برای فروش بیشتر فعّال کنند که موفّق هم شدند. فکر پشت فیلم بیشتر مناسب مقطع سنّی نوجوان بود و نه بزرگسال. عروسک باربی در حالی دختری ساده‌لوح و همیشه شاد تصویر می‌شود که عروسکهای باربی شاغل نیز وجود داشتند و می‌شد از آنان برای بالاتر بردن سطح فیلم استفاده کرد. هر بحث جدّی درباره‌ی فیلمی که خودش اجازه نمی‌دهد جدّی گرفته شود کم‌حاصل است. اسکار در چندسال اخیر بسیار هنجارشکن بوده است واین‌بار هم با عدم انتخاب گرویگ و رابی و انتخاب طعنه‌آمیز رایان گاسلینگ گل کاشته است. آیا این شنا خلاف جهت جریان آب در جوایز اصلی هم لحاظ می‌شود؟ اگر جوایز -آن طور که همه پیش‌بینی می‌کنند- به اپنهایمر برسد، شگفتی امسال را بیشتر در نامزدها باید دید و اگر اینطور نباشد به گمانم به آخرالزمان نزدیک شده‌ایم.
زنان مولّف یک نماینده‌ی گردن‌کلفت در اسکار امسال دارند به نام «آناتومی یک سقوط» که به گفته‌ی خود تلاش می‌کند که «مرزهای بین عدالت و ادبیات/روایت» را مخدوش کند و موفّق هم می‌شود. ژوستین تریه چند فیلم دیگر هم ساخته ولی این‌بار با تکرار برخی مولّفه‌های فیلم «ویکتوریا»ی خودش این‌بار با بهره‌گیری از زبان انگلیسی برای تصاحب اسکار دورخیز می‌کند. فیلم به وضوح وامدار سینمای اصغر فرهادی است و وقوع واقعه، سپس کندن اشک‌آور پوست‌پیازی روایت‌ها از ویژگی‌های وام‌گرفته‌ی اوست؛ حتّی وقتی پایان نیمه‌مبهمش سرمی‌رسد و ما شاهد دروغ‌گویی یا روایت‌سازی پسر نوجوان برای حفظ مادرش هستیم.
کمی طعنه‌آمیز است که قهرمان فیلم کارگردان زن درباره‌ی یک نویسنده‌ی زن، پسری نوجوان باشد. حتماً تریه به آن اندیشیده و برای پرهیز از بیش از حد جنسیّتی‌شدن فیلم چنین کرده ولی به گمانم اگر پسر نوجوان فیلم، دختر بود فیلم جلوه‌ی دیگری داشت. زاندرا هوله بازیگر برتر زن اسکار امسال است که در «پیشگو» (Sibyl) با تریه سابقه‌ی همکاری داشته و پیشتر در فیلم اسکاری «تونی اردمن» حضور داشت و امسال هم در «منطقه‌ی زیرِنظر» نقشی سراسر متفاوت را ایفا کرده است. آیا اسکار به او می‌رسد یا آرا تقسیم می‌شود و بازیگر بومی فیلم اسکورسیزی که تبلیغات زیادی هم روی او شده برنده می‌شود؟ باید ماند و دید.
چون به اسکار نزدیک می‌شویم و این یادداشت اسکاری است نمی‌توانم بیش از این به فیلمهای زنان بپردازم فقط نیمچه اشاره‌ای به یکی از فیلمهای خشمگین زنانه بکنم: «بازی منصفانه» (Fair Play) اثر کلویی دومون با بازی فیبی داینور. زن و شوهری که شاغل‌اند و مرد موقعیّت شغلی بالاتری دارد. زن پیشرفت می‌کند و از مرد جلو می‌زند. مرد در حالی که شغلش را از دست داده، ناراحت و نامتعادل است و چیزی نوشیده در محیط کار سروصدا می‌کند. زن ضمن اعلام جدایی، وی را مجبور می‌کند که بگوید: «من هیچ‌کسم، من هیچی نیستم». عزیزان، متوجّه خشم انباشته‌ی شما هستیم ولی این راهش نیست.
پیشین: اوّلین استاد امریکایی
پسر ساندرا دروغ گفت؟
پاسخحذفبه احتمال زیاد. به تفاوت روایت او درباره‌ی پدرش با بقیهی فلاشبکهای فیلم دقت کن.
حذف