آتش در بشکه‌های نفت

                                                                                             دوشنبه ۲۵ شهریور ۱۳۹۸

چند نکته درباره‌ی حمله به تأسیسات نفتی عربستان:

موشک جواب موشک

چندی پیش و پس از چند حمله‌ی محدود یمنی‌ها، در پی اوّلین حمله‌ی موثّر به تأسیسات نفتی عربستان این شبهه پیش آمد که انجام آن از جنوب و از یمن دشوار است و احتمالاً پهپادها از عراق برخاسته‌اند. برخی مقامهای عراقی -از جمله مقتدی صدر- همان زمان گفتند که دوست ندارند خاک عراق پایگاهی برای حمله به کشورهای همسایه شود و پای این کشور به درگیری‌های منطقه‌ای باز شود. پس از حمله به پایگاه حشد شعبی عراق با توجّه به دوربودن پایگاه حشدی‌ها از خاک اسرائیل و نرسیدن پهپادهای اسرائیلی به آن،‌ ابتدا این گمان بود که ممکن است پهپادها از جمهوری آذربایجان برخاسته باشند که آذربایجان بلافاصله رد کرد. سپس این احتمال بررسی شد که پهپادها از مناطق کردنشین سوریه بلند شده باشند. سفر یک مقام سعودی به آن منطقه این ظن را تقویت کرد که حمله از آنجا،‌ توسّط اسرائیل و با حمایت عربستان انجام شده باشد که پاسخی بود به حمله‌ی غیرمستقیم ایران از خاک عراق به تأسیسات نفتی عربستان. با درنظر گرفتن این دو مقدّمه می توان حمله‌ی اخیر را پاسخی به پاسخ عربستان دانست. 

خطر مذاکره

برکناری بولتون خبر بدی برای تندروان ایران و منطقه بود که تنش و جنگ می‌خواهند. برکناری او نشان داد که ترامپ واقعاً در پی مذاکره (گیرم فقط به عنوان نمایش) با ایران است. موافقت احتمالی او با پیشنهاد مکرون یا کم‌کردن تحریمها ممکن است به مذاکره با روحانی بینجامد که گفته بود مذاکره جز با رفع تحریم ممکن نیست. علاوه بر بند اوّل این یادداشت ممکن است تندروان سپاه خواسته باشند که با بالابردن درجه‌ی تنش -حتّی اگر امریکا پاسخ نظامی ندهد- دست‌کم تا پس از اجلاس سران در سازمان ملل متّحد خطر مذاکره را دور کنند که با اوضاع فعلی موفّق هم شده‌اند.

مأموران آتش به اختیار

مرتبط با حملات اخیر و برای رجزخوانی و دورکردن خطر حمله‌ی متقابل امریکا، حاجی‌زاده گفته است که ممکن است شخصی آتش‌به‌اختیار به امریکا حمله کند و مقدّمه‌ی جنگ شود و حمله به پهپاد نیز آتش‌به‌اختیار بود. حمله به پهپاد آتش‌به‌اختیار نبود؛‌ گذشته از آنچه پیشتر توضیح دادم، اخیراً معاون عملیات نیروی پدافند هوایی ارتش توضیحاتی درباره‌ی حمله به پهپاد امریکا داده که شباهتی به آنچه حاجی‌زاده می‌گوید ندارد. او گفت که پس از اخطارهای متعدّد با تصمیم‌گیری مشترک (ارتش و سپاه) در اتاق عملیّات مشترک این تصمیم گرفته و انجام آن به فلان بخش واگذار شد. این تصمیم‌گیری جمعی هرچه هست، آتش‌به‌اختیاری نیست. 

ایران و ترامپ
  
تا اینجا دست ایران در جنگ منطقه‌ای پیش است چون نیروهای نیابتی (یا خودش) به خاک عربستان حمله کرده‌اند ولی طرف مقابل به نیروهای نیابتی یا مستشاران ایران در خاک دیگران؛ امّا شاید با بالاگرفتن بحران آنها گام دیگری رو به جلو بردارند. ایران خیالش از ترامپ تا حدودی راحت است. درست مانند جریان زدن پهپاد، اینجا هم ابتدا گفت که از متّحد خود دفاع می‌کنیم ولی بعد گفت که عجله‌ای ندارد. گیرم حمله‌کننده -آن‌چنان که خودشان ادّعا می‌کنند- یمنی‌ها باشند، چرا امریکا به نیروهای حوثی کاری ندارد؟ حمایت هوایی امریکا از حمله‌‌ی زمینی یمنی‌های جنوب کار حوثی‌ها را تمام می‌کند ولی در آن هنگام چه کسی میلیارد میلیارد سلاح به عربستان بفروشد؟ حالا هم ترامپ در حال محاسبه‌ی فروش سلاحهای بیشتر برای در امان نگه‌داشتن تأسیسات نفتی است. یمن هم در آتش جنگ دو گروه (اخیراً سه گروه) با حمایت از کشورهای دیگر سوخت هم بسوزد.