کشتی و راههای نرفته

                                                                                                                      ‌شنبه ۹ اسفند ۱۳۹۹

             

مثلی عربی هست که «شرف المکان بالمکین» یعنی فرد است که به جایگاه معنی می‌دهد نه برعکس. اگر بزرگی را پایین‌مجلس بنشانند، ‌آنجا صدر مجلس خواهد بود و کهتران با نشستن بر صدر، مهتر نمی‌شوند. در جامعه‌ی ما خیلی وقت است که این قاعده برعکس شده و جایگاه (بخوان: پست و مقام یا لقب دانشگاهی و حوزوی و جزآن) اصل شده و صلاحیّت آدمی فرع. یک منبری سیاسی جای مرجع دینی را می‌گیرد و نویسنده‌ای ژورنالیستی جا پای متفکّران می‌گذارد و ویترین‌های رنگارنگ برای جذب مشتری کافی به نظر می‌رسند.

 

اختلاف‌نظر در بین مطبوعاتیان ایران و جهان سابقه‌ی زیادی دارد و همواره اوضاع به نفع کسانی است که پرمایه‌تر باشند و وزنه‌ی فرهنگی سنگین‌تری داشته باشند، نه کسانی که پستی مهمتر یا مال و مکنت بیشتری در اختیار داشته باشند. نمونه‌ی وطنی این موضوع هجرت علی دهباشی پس از بروز اختلاف‌نظر از نشریّه‌ی «کلک» و تأسیس «بخارا» بود. آن نشریّه نزول کرد و «بخارا»یی که می‌شناسیم متولّد شد. همین روند پس از اختلاف‌ با همسر سابقش و ترک «سمرقند» هم رخ داد.

 

حالا گویا سوءتفاهمی مشابه بین دو یار از سه‌تفنگدار مجلّه‌ی «فیلم» و وارث نفر سوّم رخ داده است. این اختلاف ریشه در اختلاف بل قهر ده‌ساله‌ی سردبیر و مدیرمسئول درگذشته دارد که به موقع چاره نشد تا حالا تبدیل به معضل شود. ناگفته از همکاری در عین قهر ده‌ساله آشکار است که این سه ضلع بدون هم نمی‌توانستند کار کنند و البتّه سهم مهرابی در این تداوم بیشتر بود. حالا سه راه در پیش است،‌ یک اینکه آن‌چنان که صاحب‌امتیاز فعلی در اوّلین بیانیّه‌اش گفته به همکاری با جوانترها روی بیاورد که نزول کیفی مجلّه حتمی خواهد بود، ‌دوم اینکه از برخی باتجربه‌هایی که در گذشته با «فیلم» همکاری کردند، ‌بهره بحوید که محتمل است -به فرض همکاری آنان- مشکلاتی که با افراد فعلی دارد با آنان نیز داشته باشد و سدیگر اینکه دلسوزان و مصلحان ریش‌سفیدی کنند و -طبق بیانیّه‌ی دوّم صاحب‌امتیاز- کار را با تفاهم جلو ببرند؛ یعنی هم وارث جوان بداند که جایگاه بر اساس صلاحیّت به دست می‌آید نه وراثت و قدر این دو سفیدکرده را بداند و از راهنمایی‌های آنان بهره بجوید تا خود صاحب تجربه شود و از طرف دیگر این دو هم رعایت حال فرزند دوست و همراه سابق را هم به خاطر خود او و هم پاسداشت تجربه‌ی گرانقدر پاگرفتن و تداوم چهار دهه‌ای -مجلّه که نه بل- نهادی فرهنگی را بکنند. دشوار است ولی ممکن.

 

عکس: تحریریّه‌ی ‌فیلم، سال ۱۳۶۴؛‌ منبع:‌ مجلّه‌ی «‌۲۴»