مطهّری و ۶۷

                                                                                                        شنبه ۶ شهریور ۱۳۹۵

  

نامه‌ی علی مطهّری به پورمحمّدی درباره تابستان ۶۷ تلنگر دیگری بود به همه:

یک. زیست سیاسی سالم و بدون تکلّف یا نیاز به برچسبهای عجیب و غریب در ایران امروز هنوز «ممکن» است. البتّه فرزند مطهّری بودن تا حدودی حاشیه‌ی امنیّت به همراه دارد ولی برای نمونه در سال ۸۸، فرزندان آیت‌الله بهشتی نیز باید از این امنیّت برخوردار می‌بودند که دیدیم نبودند؛ پس همه‌ی موضوع این نیست. اگر کسی حدود معقول را رعایت کند و به دنبال تقابل نباشد، ‌می‌تواند حرفهایی بزند که شاید خیلی‌ها نتوانند؛‌ نمونه‌ی غیرسیاسی آن هم زیباکلام.

دو. اصلاح‌طلبان -چه پیرامون این موضوع و چه دیگر موضوعهای جاری- دقیقاً کجایند؟ محمّدرضا عارف پس از انتخاب به عنوان یک نماینده درباره‌ی رخدادهای سیاسی کشور چه گفته است؟ اگر مطهّری به خاطر کمبود اصلاح‌طلبان در فهرست قرار گرفت، ‌آنان که خود را اصلاح‌طلب واقعی می‌دانند چرا چیزی نمی‌گویند؟ شخصی احتیاطها را از ترس ردّصلاحیّت چندسال دیگر دانسته بود که جدّاً جای تعجّب دارد. اگر فلان نماینده را حاکمیّت به خاطر گفتار و کردارش ردّصلاحیّت می‌کند،‌ خود اصلاح‌طلبان باید بترسند که نفس اصلاح‌طلبی را خود مردم ردّصلاحیّت کنند. اگر خروجی لیست امید این چیزی باشد که در این مدّت دیده‌ایم، ممکن است که «تکرار»های خاتمی هم دیگر کارگر نباشد و کسی به آنان اعتنا نکند.

سه. اعتراض به مطهّری در جایگاه رئیس موقّت مجلس و پاسخگویی او مهم‌بودن انتخابات گذشته را نشان می‌دهد. چندماه پیش اگر می‌گفتید که «نایب رئیس مجلس» ایران خواستار بررسی وقایع ۶۷ می‌شود، چه واکنشی می‌دیدید؟ در سپهر سیاسی امروز اصولگرایان منتقد روزبه‌روز شجاعتر و به دیگر تغییرخواهان نزدیکتر می‌شوند ولی اصلاح‌طلبان سنّتی مدام ترسخورده‌تر و محتاط‌تر به نظر می‌آیند. شاید به مرور زمان به پیشنهاد طرح جدیدی برای دسته‌بندی نیروهای سیاسی احساس نیاز کنیم.

چهار. طرح مسأله‌ی۶۷ یک‌طرف، یافتن راهی برای پایان‌دادن به آن -لااقل به صورت نظری یا پیشنهاد روی کاغذ- طرف دیگر. تاجزاده پیشنهاد داده که از قربانیان عذرخواهی شود و احمد منتظری استقبال کرد. شادی صدر در نوشته‌ای گفت که «می‌بخشم ولی فراموش نمی‌کنم» کافی نیست و در آفریقای جنوبی چنین و چنان شده بود. خوب این حرف را که چه چیزی کافیست یا نیست باید خانواده‌های آن افراد بزنند و حتماً هم منظور تاجزاده ماستمالی ماجرا با یک عذرخواهی نبود. هر بازگشتی به تابستان۶۷ بدون ترسیم امکان پایان‌دادن مسالمت‌آمیز به آن ابتر و ناقص می‌ماند؛ هرچند چنین امکانی هنوز خیلی دور از دسترس باشد.