قدْح فلسفه

                                                                                                           یکشنبه ۳ آذر ۱۳۹۲
   
  
اظهار لطف بزرگان ادبیات فارسی به فلسفه بیش از اینهاست ولی همین مقدار برای تیمّن و تبرّک به مناسبت روز جهانی فلسفه کافی به نظر می‌رسد: 
   
جامی:
حکمت‌ یونانیـان‌ پیغام‌ نفس‌ است‌ و هوا              حکمت‌ ایمانیان‌ فرموده‌ی‌ پیغمبر است‌
نیست‌ جز بوی‌ نبی‌ سوی‌ خدا رهبر تو را           از علی‌ جو بو که‌ بوی‌ بوعلی‌ مستقذر است
فلسفه‌ چـون‌ اکثرش‌ آمد سَفَه‌ پس‌ کلّ‌ آن             ‌هم‌ سفه‌ باشد که‌ دارد حکم‌ کل‌ آنْچ‌ اکثر است‌
فلسفی‌ از گنج‌ حکمت‌ چون‌ به‌ فلسی‌ ره‌ نیافت      من‌ ندانم‌ دیگری‌ را سوی‌ آن چون‌ رهبر است‌؟
حكم حال منطقی‌ خواهی‌ ز حال فلسفی‌                كن قياس آن را كه اصغر مندرج در اكبر است
   
خاقانی:
ای امامان و عالمان اجل                 خال جهل از بر اجل منهید
فلسفه در سخن میامیزید                   وآنگهی نام آن جدل منهید
نقد هر فلسفی کم از فلسی است         فلس در کیسه‌ی عمل منهید
مشتی اطفال نو تعلّم را                       لوح ادبار در بغل منهید
مرکب دین که زاده‌ی عرب است          داغ یونانش بر کفل منهید
قفل اسطوره‌ی ارسطو را                    بر در احسن الملل منهید
نقش فرسوده‌ی فلاطون را                  بر طراز بهین حلل منهید
فلسفی مرد دین مپندارید                    حیز را جفت سام یل منهید
گل علم اعتقاد خاقانی است              خارش از جهل مستدل منهید
   
مولوی:
فلسفی‌ را زهره‌ نی‌ تا دم‌ زند                        دم‌ زند دین‌ حقش‌ بر هم‌ زند
فلسفی‌ منکر شود در فکر و ظن                  گو برو سر را بر این‌ دیوار زن‌
نطق‌ آب‌ و نطق‌ خاک‌ و نطق‌ گل                  هست‌ محسوس‌ حواس‌ اهل‌ دل‌
فلسفی‌ مر دیو را منکر شود                       در همان‌ دم‌ سخره‌‌ی‌ دیوی‌ بود
می‌نماید اعتقاد و گاه‌ گاه‌                           آن‌ رگ‌ فلسف‌ کند رویش‌ سیاه‌
مرمرا زین‌ حکمت‌ و فضل‌ و هنر                 نیست‌ حاصل‌ جز خیال‌ و دردسر
گر تو خواهی‌ کت‌ شقاوت‌ کم‌ شود               جهد کن‌ تا از تو این‌ حکمت‌ رود
   
سنایی:
تا کی از کاهل‌نمازی ای حکیم زشت‌خوی     همچو دونان اعتقاد اهل یونان داشتن
عقل نبود فلسفه خواندن ز بهر کاملی        عقل چبود جان نبی‌خواه و نبی‌خوان داشتن
  
عطّار:
کی‌ شناسی‌ دولت‌ روحانیان‌                         در میان‌ حکمت‌ یونانیان‌
 تا از آن‌ حکمت‌ نگردی‌ فرد تو                  کی‌ شوی‌ در حکمت‌ دین‌ مرد تو
کاف‌ کفر اینجا به‌ حقّ المعرفة                    خوشترم‌ آید ز فای‌ فلسفه‌
 زانکه‌ گر پرده‌ شود زین‌ کفر باز                 تو توانی‌ کرد از کفر احتراز
لیک‌ آن‌ علم‌ جدل‌ چون‌ ره‌ زند                       بیشتر بر مردم‌ آگه‌ زند

۶ نظر:

  1. امثال مولانا و خاقانی چقدر فلسفه حالیشان می شده؟ در شهر مپیچ و در فن او... .

    پاسخحذف
  2. سوپر سبز : سلام از آن ارتفاعی که اونها نگاه میکردند باید هم فلسفه رو ریز میدیدند . اما این دلیل نمیشه که ما زمینی ها هم منکر زمین بشیم . ما نه ره وصال به نگاه آسمانی داریم و نه دل فرار از عقل زمینی . آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید در ضمن وبچیینو چرا حذف کردی ؟

    پاسخحذف
  3. ببخشید وب چین چرا حذف شده . مازیار هستم .

    پاسخحذف
  4. عیار عزیز چه بلایی سر وب چین اومده ؟

    پاسخحذف

لطفاً نظرتان همراه با انتخاب یک نام و رعایت اخلاق باشد.