مهاجرت از نظام

                                                                                                   پنجشنبه ۱۹ دی ۱۳۹۸

  

پیش و پس از اخبار تنش اخیر بین ایران و امریکا دو خبر در حاشیه ماند. شرکت میترا حجازی‌پور بدون حجاب در مسابقه‌ی شطرنج و مهاجرت کیمیا علیزاده از ایران. تا مدّتها خروج ورزشکاران از تابعیّت ایران انگیزه‌ی شخصی داشت و مثلاً کسی که نمی‌توانست عضو تیم ملّی شود به کشوری دیگر می‌پیوست تا بخت حضور در عرصه‌ی جهانی را داشته باشد. امّا از چندی پیش نفرهای اوّل عضو تیم ملّی هم آغاز به مهاجرت کردند که علل آن بیشتر به نظام سیاسی و فکری حاکم برمی‌گشت.

بازی‌نکردن اجباری با اسرائیل یکی از این علل بود که به تعلیق فدراسیون جودو ایران از مسابقات بین‌المللی هم انجامید؛‌ چیزی که به احتمال زیاد در انتظار فدراسیون کشتی هم هست. قهرمان جهان، سعید ملایی با جدایی پر سروصدایش مدّتها تیتر خبرها بود و محمّد رشنونژاد نایب‌قهرمان آسیا که پیشتر به هلند پناهنده شده بود، اعلام کرد که به عنوان اوّلین ورزشکار ایرانی به اسرائیل خواهد رفت. بازی اعضای تیم ملّی شطرنج با حریف اسرائیلی که با توجیه عجیب بی‌اطلاعی از موضوع همراه شد، به منع سفر شطرنج‌بازان به مسابقات جهانی انجامید. علیرضا فیروزجا تنها سوپراستاد بزرگ شطرنج ایران این ممنوعیّت را نپذیرفت و از زیر پرچم ایران خارج شد و پس از این به احتمال زیاد برای فرانسه بازی می‌کند.

داستان زنان امّا فرق می‌کند. پیش از این هم یکی دو نفر در شطرنج و تکواندو از ایران رفته بودند ولی جایگاه حجازی‌پور به عنوان قهرمان آسیا و کیمیا علیزاده مدال‌آور المپیک ایران متفاوت است. فدراسیون شطرنج بلافاصله حجازی‌پور را از تیم ملّی کنار گذاشت که قابل پیش‌بینی بود و علیزاده هم در توجیه رفتنش به محدودیّتها برای ورزش زنان و استفاده‌ی تبلیغی از مدال‌آوری آنان اشاره کرد. گذشته از موافقت یا مخالفت با این روند روبه‌افزایش، باید دانست که آنان از زیر پرچم نظام حاکم خارج می‌شوند که تمایزهایی آشکار با خود وطن دارد؛ تمایزی که بسیاری در وقایع سیاسی چند روز اخیر درنیافتند. نسلی تازه به میدان آمده که باورهای تحمیلی نظام حاکم را نمی‌پذیرد و اجازه نمی‌دهد که برایش تعیین تکلیف کند؛ نظامی که عملکردش به مهاجرت حدود یک‌دهم جمعیّت از کشور -درست مانند یک کشور بحرانزده همچون سوریه- انجامیده است. اینان از نظام مهاجرت می‌کنند نه از ایران. زمانی می‌گفتیم اینها علائمی از تغییرات زیر پوست جامعه است ولی خیلی وقت است که زیر پوست به روی چهره آمده و دیگر سخت بشود با گریم رسانه‌های ولایی یا ترسخورده آن را پوشاند.