دوشنبه ۱۵ امرداد ۱۴۰۳
چندسال پیش از سقوط پهلوی به تبع غرب‌گرایی غلیظ حکومت، زبان فارسی نیز در حیطه‌ی عمومی با هجوم واژه‌های زبانهای غربی مواجه و به شدّت تحت تأثیر قرار گرفت. مشکل نه در فقر زبان فارسی بلکه در به‌کاربرندگان آن بود که این نوع گفتار و نوشتار را مایه‌ی تشخّص می‌دانستند. پس از انقلاب این عارضه تخفیف یافت ولی با کاربرد بی‌حساب و کتاب کلمات عربی یا مستعرب جایگزین شد؛ کلماتی که در ظاهر عربی بودند ولی بدون توجّه به قواعد این زبان توسّط فارسی‌زبانان ساخته شده بودند. بررسی این حکایت نیاز به مجال دیگری دارد.
در میانه‌های راه تلاش برای پاسداشت زبان پارسی در فرهنگستان، صداوسیما و رسانه‌های دلسوز آغاز و پیگیری شد. زمانی بود که جنگ قدرت در داخل و با خارج بر تمام فعّالیّتهای فرهنگی و اجتماعی سایه نینداخته بود. چندسالی است امّا که به تبع پدیده‌ی گریز از مرکز ساختار سیاسی دوباره آن نوع گویش و نوشتن احیا شده است. چندی پیش که برخی ویدئوهای جوانان نسل جدید را در برنامه‌های گفتگومحور می‌دیدم، متوجّه تلاش آنان برای این نوع حرف‌زدن شدم. نامهای غربی به نامگذاری و تبلیغات کالاها، اماکن و دیگر عرصه‌های عمومی برگشته بی‌اینکه نظارتی روی آن باشد یا تذکّری داده شود.
صدالبتّه نظارت خارجی درمان اصلی نیست و درک و آگاهی درونی هر فرد یا نهاد اساس مسئله است. خود این جوانان باید به این فهم برسند که تفاخر به تاریخ چندهزار ساله و چند مکان باستانی با ناتوانی از تکلّم کم‌اشتباه به زبان فارسی سازگار نیست. این مختصر را در تنبیه و تحذیر از روندی نوشتم که در نوشتار و عنوان‌بندی سایتهای ایرانی می‌بینم. یک مشت سایت زرد هستند که با تأکید روی سطحی‌ترین مسائل از حوادث، آب‌ورنگ هنرپیشه‌ها و روابط زناشویی آنان تا حاشیه‌های ورزش مشغول جلب تبلیغات و کسب درآمدند. اینکونه سایتها در همه‌ی دنیا وجود دارند ولی خط مشخّصی بین آنان و سایتهای جدّی‌تر وجود دارد یعنی بر عکس آن سایتها که محتوایی جز کپی‌کردن مطالب همدیگر ندارند، سایتهای جدّی تولید محتوا دارند و خط و ربط خاصّی را پی می‌گیرند. مرز مشخّص بین این دو گونه سایت نحوه‌ی استفاده از زبان فارسی است. انتظار از سایتهای خبری و تحلیلی این است که اگر می‌خواهند برای چند کلیک بیشتر از سایتهای اوّل مطلب بردارند لااقل زحمت بکشند و -پاسداشت زبان فارسی پیشکش- لااقل به زبان فارسی رحم کنند.
ایماهای "پاسداشت پارسی" ادامه ندارد؟
پاسخحذفهمین یادداشت هم برای پاسداشت بود؛ حتماً نباید با آن عنوان باشد.
حذف