شلیک می‌کنم پس هستم

لحظه‌های سینمایی -۱۱                                                                                   پنجشنبه ۲ امرداد ۱۴۰۴

آمون لئوپولد گوث افسر اس‌اس اتریشی و فرمانده اردوگاه کار اجباری پلاشوف بود که پس از نمایش شخصیّت او در فیلم «فهرست شیندلر» به وسیله‌ی ریف فاینس شهرت زیادی یافت. به گفته‌ی مورّخان نمونه‌ی اصلی بسیار بی‌رحم‌تر از آن‌چیزی بود که در فیلم مشاهده می‌کنیم. تخلّفات او به حدّی رسید که همان زمان از ریاست اردوگاه برکنار شد. کشتن کمابیش تفریحی افراد به بهانه‌های واهی مانند کم‌کاری و مانند آن از ویژگی‌های بارز او بود. صحنه‌ی شلیک به زندانیان از بالکن محل سکونتش، از صحنه‌های فراموش‌نشدنی تاریخ سینماست.

  

در واقع وقتی قدرت فراوان با عدم نظارت و پاسخگویی همراه شود، حتّی امکان تبدیل افراد عادی به دژخیمان بی‌رحم هم وجود دارد.  در بسیاری از تغییرهای اجتماعی (مانند انقلاب ایران) که گاه فقط جای زندانی و زندانبان عوض می‌شود، بسیار دیده می‌شود که از زندانیان سابق رفتارهایی شبیه به زندانبانان سابق سر می‌زند (به یاد بیاوریم «قربانیان قربانیان» ادوارد سعید را). درباره‌ی تأثیر جایگاه در رفتار انسان تجربه‌ی ناخوشایند آزمایش استنفورد شایان ذکر است که فیلمی هم بر اساس آن ساخته شد. 

 

امروز آنچه در غزّه می‌بینیم فراتر از تصوّر و توقّع نسلی است که فکر می‌کند به درجه‌ای از پیشرفت و تمدّن رسیده چون در قرن بیست‌ویک زندگی می‌کند. کشتن کاملاً آگاهانه‌ی اهالی گرسنه‌ی غزّه به دست اسرائیلیان و پیمانکاران امریکایی بنیاد توزیع غذا با توجیه‌های خنده‌داری مانند زودتر آمدن برای دریافت غذا و جز آن انسان را به خنده که نه، به گریه می‌اندازد. این برنامه‌ی آگاهانه با هر هدفی که باشد (افزایش فشار اهالی غزّه بر حماس یا ترغیب آنان برای کوچ به سرزمینی دیگر یا...) زشت‌ترین وجه صهیونیسم هار ساکن در اراضی اشغالی را نشان می‌دهد. از آن بدتر سکوت اکثر سیاستمداران و واکنش ضعیف دیگران است که فقط به منافع دوروزه‌ی خود می‌اندیشند. درباره‌ی امیدبستگان ایرانی به کشوری که تجسّم توحّش روی کره‌ی زمین است نیز چیزی نگویم بهتر است. انتخاب بین گلوله و گرسنگی،‌ نامی است که سازمان ملل بر این نمایش گذاشته است.

  

کنشگر اسرائیلی نوشته که اگر فرزندی در ارتش اسرائیل دارید،‌ شاید والدین یک جنایتکار جنگی باشید. قید «شاید» اینجا بی‌معناست، هر گونه شرکت در یک نسل‌کشی لاجرم به ارتکاب جنایت جنگی می‌انجامد. فقط کسانی که در این دو سال با وقوف بر آنچه در این سرزمین می‌گذرد فلسطین اشغالی را ترک کردند،‌ حساب خود را از دیگر موجودات انسان‌نما جدا کردند. دیگران کم یا بیش شریک در جنایت‌اند.

پیشین: دوراهی انتخاب