اسیدپاشی و چوپان دروغگو

                                                                                                         یکشنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۳

  

طبق گفته‌ی وزیر بهداشت، تعداد اسیدپاشی از ابتدای سال در اصفهان نُه مورد است که چهار نفر از قربانیان مرد هستند. از طرفی گفتگو با قربانیان حادثه و نزدیکانشان هم این احتمال را ضعیف می‌کند که انگیزه‌ی مجرمان نوع پوشش زنان بوده است؛ پس با اطّلاعاتی که تا امروز در دست است، تقلیل آن به موضوعی جنسیّتی یا بدحجابی و جز آن درست نیست. به جز این، از مرتکبان هیچ سرنخی در دست نیست و فقدان داده‌ها، گمانه‌زنی پیرامون مجرمان را کمابیش ناممکن می‌کند. با این وصف،‌ علّت این همه مصادره به مطلوب این حادثه چیست؟ می‌توان گفت تقریباً هرکس با هرکس دیگر مشکلی دارد،‌ مستقیم یا غیرمستقیم او را مسئول این حادثه دانسته است! مسئول اسرائیل و انگلیس است یا همفکران ضاربان حجّاریان؟ کسانی که می‌خواهند نهی از منکر کنند،‌ یا کسانی که می‌خواهند ناهیان از منکر را بدنام کنند؟ اصلاً چطور است به نتایج نظرسنجی‌ها اعتماد کنیم؛‌ حق با اکثریّت است!

  

درباره‌ی عاملان حادثه بیش از این نمی‌توان گفت ولی درباره‌ی نوشته‌های پیرامون آن چرا. واقعیّت این است که این هیاهو -و موارد قبل و موارد بعد- ریشه در بی‌اعتمادی به حاکمان دارد و مقصّر هم در درجه‌ی اوّل خود حاکمیّت است. شایعه همیشه هست امّا وقتی نخبگان نیز هم‌سطح مردم کوچه و بازار می‌شوند قطعاً مشکل ریشه‌دارتر از این حرفهاست. در پنج سال اخیر ملّی‌نبودن رسانه‌های رسمی، دادن آمار دروغ، اوضاع بد قوّه‌ی قضا، رفع و رجوع پرونده‌های پیشین با مقصّرسازی و عدم اقناع افکار عمومی کار را به جایی رسانده که حالا هیچ کس حرف حاکم را باور نمی‌کند و چه بسا آمار ابتدای این یادداشت هم زیر سؤال برود. فرض کنید فردا کسی یافت شود که اعتراف کند چنین کاری کرده و پزشکان معتمد بگویند که دیوانه‌ی روانی است؛‌ حتّی اگر واقعاً چنین باشد، چند نفر باور می‌کنند؟

  

خوبی و بدی مُسری است. همانقدر که صداقت، ضمانتی برای اعتماد در مسائل و مشکلات است، ‌هر دروغی، دروغ دیگر را در پی دارد و کار را به جایی می‌رساند که کسی راست را هم باور نمی‌کند. وقتی هرکس سروکارش با اندرونی نظام بیفتد و بشنود که به فلان چیز اعتراف کن تا کارت آسانتر راه بیفتد، مهمترین واسطه‌ی بین مردم و حاکمیّت از بین می‌رود: اعتماد. بنابراین هر پرونده‌ی غیرسیاسی هم بالقوّه می‌تواند برای نظام دردسرساز شود، ‌از پرونده‌ی قتل دختری جوان تا اسیدپاشی. انتظار هم نباید داشت که افکار عمومی قانع شود چون همیشه احتمالهای دیگری نیز وجود دارد و اطّلاعات رسمی نیز به سادگی می‌تواند لاپوشانی تلقّی شود. از این فضای مه‌آلود همه ضرر خواهند کرد.