پیش‌لرزه‌های آینده

                                                                                                     سه‌شنبه ۷ تیر ۱۴۰۱ 

 

کمی منتظر شدم تا تحلیل‌های متفاوت و تازه‌ای از برکناری طائب بخوانم که انتظارم خیلی برآورده نشد. نوشته‌ها حدّاکثر تا اختلافهای درون سپاه و بخشهایی از نظام جلو رفتند. این درست است که نه سپاه و نه هیچ نهاد دیگری کاملاً یک‌دست نیست و شکافهایی در آن وجود دارد و این خاصیّت بازی قدرت است. سؤال اینجاست که کدام مؤلّفه‌ی جدید باعث گسترش شکافها و فعّال‌شدن آنها شده است. افتضاح‌ها و باخت‌های اطّلاعاتی به جای خود ولی این عامل به تنهایی نمی‌تواند باعث این برکناری خفّت‌آمیز شود که نوعی اعتراف به شکست آشکار هم بود.

 

سلسله عزل و نصبهای اخیر یک مقدّمه داشت و آن هم دستگیری چند فعّال مجازی هتّاک و بی‌پروا بود. خادمان بخش پنهان نظام که بخشی از آنان از اخراجی‌های وزارت اطّلاعات بودند، در چندسال گذشته به شکاف بین وزارت و اطلاعات سپاه دامن می‌زدند و دولت را زیر تیغ افشاگری خاص خود داشتند. نسبت این گروه با اطّلاعات سپاه کاملاً آشکار بود. نهادی که آنان را دستگیر کرد نه اطّلاعات سپاه بلکه حفاظت اطّلاعات سپاه بود یعنی نهاد زیرنظر کاظمی که حالا جانشین طائب شده است. در برخی نوشته‌ها این نهاد حفاظت سپاه بیان شده که درست نیست چون وظیفه‌ی حفاظت سپاه امنیّتی است نه اطّلاعاتی. این نشان می‌دهد که دستگیرشدگان خود عضو سپاه بوده‌اند که پای حفاظت به میان آمده و مشخّص است که بزرگتر آنان یعنی طائب توان جلوگیری از این کار را نداشته و دستگیرکنندگان عمدی در نشر این خبر داشتند وگرنه بدون ایجاد هیاهو هم می‌شد آنان را جمع کرد یا بدون اینکه دیگران بفهمند گردانندگان آن کانالها را تغییر بدهند. این دستگیری بی‌ربط نبود به برخی اخبار خاص مانند درگیری جلیلی و لاریجانی‌ها یا خبر جاسوسی نصیری (فرمانده حفاظت سپاه) ولی انتشار خبرهایی درباره‌ی نزدیکان رئیسی و دخالت آنان در دولت نیز به عنوان علّت دستگیری در گمانه‌‌زنی‌ها آمده است. این از مقدّمه‌ی اوّل.

 

مقدّمه‌ی دوّم ریشه‌یابی اختلاف طرفداران رئیسی و قالیباف است که از اخبار ویژه‌ی این کانالهای خاص هم بود. این اختلاف خیلی معنادار نیست مگر اینکه آن را مقدّمه‌ای بر وقایع آینده بدانیم. در نوار صوتی فرماندهان سپاه قالیباف، طائب و تا حدودی سلیمانی همراستا بودند. نه وزارت اطّلاعات دولت رئیسی وزارت اطّلاعات روحانی است و نه سلیمانی زنده است تا به نفع یک جناح پادرمیانی کند. قاآنی هم در انتقاد از طائب با خطیب و برخی نیروهای داخل سپاه همصداست. نزدیکی حسن/حسین/میثم طائب به فرزند دوّم و ماجراجوی رهبرنظام که حدّاقل ۲۶سال است نقشی شبیه به احمد خمینی را بازی می‌کند نیز علاوه بر ریشه‌داشتن در دوران جنگ، از انتخابات ۸۴ و همکاری به نفع قالیباف علنی شد که البتّه قالیباف به نفع احمدی‌نژاد کنار گذاشته شد ولی بعدها و با «انحرافی»شدن احمدی‌نژاد این مثلّث دوباره شکل گرفت. نکته اینجاست که این گروه در نهایت به مجتبی خامنه‌ای می‌رسند که علی‌رغم هیاهوهای خبری درباره‌اش، آینده‌ای برای او در ساختار سیاسی متصوّر نیست مگر اینکه بدون اینکه شائبه‌ی آقازادگی پیش بیاید به منصبی برسد که بعید به نظر می‌رسد. امّا در طرف دیگر تقابل قالیباف و رئیسی کسی نشسته که محتمل‌ترین فرد برای قرارگرفتن در رأس ساختار سیاسی نظام حاکم در آینده است.

 

طرفداران خراسانی جوانتر از وقتی رئیس‌جمهور شده به شکلی نه‌چندان زیرپوستی مشغول تدارک آینده‌ی اویند یعنی کاری که از مدّتها پیش از درگذشت رهبر اوّل جمهوری اسلامی برای رهبر فعلی انجام شد. حالا شاید معنای تویت ظاهراً اغراق‌آمیز حمید رسایی آشکار شود که برکناری طائب را با عزل منتظری همانند دانسته بود. در بادی امر می‌توان پرسید طائب کجا و منتظری کجا؟ رئیس یک سازمان اطّلاعاتی موازی کجا و قائم‌مقام رهبری کجا؟ این پرسشها در یک‌صورت می‌توانند جوابی قانع‌کننده بیابند که اشاره را نه به خود طائب بلکه به حامی قدرتمند او بدانیم. با بالارفتن سنّ رهبر فعلی عاقلانه است که افراد حاضر در ساختار سیاسی بر روی اسب برنده شرط‌بندی کنند. حدس می‌زنم این تغییر مرکز ثقل قدرت در آینده‌ی نزدیک به شکلهای دیگری خود را باز هم نشان بدهد.