دوشنبه ۱ امرداد ۱۴۰۳
کتاب مشهور به «ظفرنامه» یکی از اندک متون بازمانده از پیش از اسلام است که گویا سؤال و جواب بین انوشیروان و بزرگمهر بوده و البتّه اقوال در این باب مختلف است ولی همین به نظر درست‌تر می‌‌آید. نام کتاب هم ممکن است -چنانکه مصحّح، دکتر غلامحسین صدیقی می‌گوید- خردنامه بوده باشد که فردوسی به آن در شاهنامه اشاره می‌کند و می‌گوید که: «وزان پس بپرسید کسری از اوی/ که ای نامور مرد فرهنگجوی- بزرگی به کوشش بود یا ز بخت/ که یابد جهاندار از او تاج‌وتخت...الخ». درباره‌ی انتساب ترجمه به ابن‌سینا کار از این هم مبهم‌تر است و بیشتر به نظر می‌‌آید ترجمه نه مستقیماً از زبان پهلوی بلکه ابتدا به عربی سپس به زبان فارسی انجام شده باشد و مترجم هم کس دیگری است چون در نوشته‌های ابن‌سینا و بهمنیار به آن اشاره نشده و احتمالاً اشتباهی ناشی از تشابه اسمی است. چند پند را برای نمونه انتخاب کردم:
چه چیز است که کار مردم پارسا را تباه کند؟
- ستودن ستمکاران.
چه چیز است که پنهان‌داشتن آن از مروّت است؟
- درویشی و غم از دشمنان و صدقه‌دادن.
چه چیز است که به همه وقتی سزاوار بود؟
- به کار خود مشغول بودن.
کارها به کوشش است یا به قضا؟
- کوشش قضا را سبب است.
مهتری را که شاید و مهتری کی برآساید؟
- مهتری آن را شاید که بد از نیک بداند و مهتر آنگه برآساید که کار به کاردانان دهد.
سخی‌ترین کس کیست؟
- آنکه چون ببخشد شاد شود.
نیکی‌کردن بهتر است یا از بدی دور بودن؟
- از بدی دور بودن سر همه‌ی نیکویی‌هاست.
چه چیز است که بر دلیری نشان بود؟
- عفوکردن در قدرت.
از کارها که خردمند کند که بهتر است؟
- آنکه بد را از بدی بازدارد.
آبادانی کار این جهان از کجاست؟
- بدانک حق تعالی حرص و آز و غافلی در دل مردم نهاد.
دانلود ظفرنامه
پیشین: ایماگویه‌های مارکوس اورلیوس
