۱- آنچه یادآوری آن از میان مسائل مربوط به دیدن هلال و شرایطش به امروز ما مربوط می‌شود، بحث رؤیت همراه با ابزار یا بدون آن است. این مسأله تا چندی پیش مطرح نبود و با ورود دوربینها و تلسکوپها به عنوان یک بحث جدید مطرح شد که آیا دیدن با آنها می‌تواند شرعاً معتبر باشد یا خیر. اکثر فقها فقط دیدن با چشم غیرمسلّح را معتبر می‌دانند و تنها اندکی از آنها رؤیت با ابزار را مجاز می‌شمرند. طبعاً مقلّدان هر کدام از آنها باید به فتوای مرجع خود عمل کنند مثلاً امروز مقلّدان آقایان بهجت، فاضل لنکرانی، نوری همدانی و خامنه‌ای (کسانی که رؤیت با چشم مسلّح را معتبر می‌دانند) می‌توانند به نظر آنها عمل کنند و دیگران خیر چون رؤیت با چشم غیرمسلّح (مثل اوّل ماه رمضان امسال) برای کسانی که رویت با چشم مسلّح را هم کافی می‌دانند، مفید است ولی برعکس نه.
دیدن با ابزار این تفاوت را دارد که گاه یک روز زودتر باعث اعلام ماه نو می‌شود و آغاز یک ماه مثل رمضان یا شوّال و عید فطر طبق آن تغییر می‌کند. طبق محاسبات نجومی امسال، رؤیت هلال با چشم غیرمسلّح در ایران تقریباً غیرممکن است، در نواحی شمالی و مرکزی که باید با ابزار اپتیکی قوی آن را رصد کرد و در جنوب هم حدّاقل به دوربین دوچشمی نیاز است. به نظر می‌رسد امسال هم مانند پارسال آقایان خامنه‌ای و -احتمالآ- نوری همدانی و هرکس که هم‌نظر آنهاست روز جمعه را عید اعلام می‌کنند و برخی مراجع روز شنبه را. با این تفاوت که امسال واقعاً احتمال رؤیت با چشم مسلّح هست ولی پارسال یا نبود، یا بسیار ضعیف و در نواحی جنوبی بود که سبب اعلام عید در سراسر کشور نمیشد و با نبودن احتمال رؤیت، رؤیتهای ادّعایی بخش استهلال سایت رهبر آن هم در نواحی مرکزی ایران جای تردید داشت.
۲- مسأله‌ی دیگری که پارسال مدافعان حاکمیّت روی آن مانور کردند، بحث حاکم شرع و لزوم تبعیّت از نظر وی بود که برای بسیاری از فقها قول او حجّت نیست و برای دیگران هم اوّلاً به شرط عدم یقین به اشتباه است (که با محاسبات نجومی دقیق ممکن می‌شود) و ثانیاً این در صورتی است که حاکم شرع و مقلّد یک فرد در مورد رؤیت هلال هم‌نظر باشند. مثلاً کسانی که بر تقلید از آقای بهجت باقیمانده‌اند و رهبر را نیز به حاکم شرع بودن قبول دارند، فردا در صورت اعلام عید می‌توانند به نظر او عمل کنند؛ امّا بسیاری از مردم ایران بر تقلید از آقایان خویی و خمینی باقی هستند و نمی‌توانند چنین کنند (البتّه مقلّدان آیت‌الله خویی می‌توانند در صورت اثبات رؤیت در حجاز یا هر جای دیگر، روز جمعه را عید بگیرند). به عبارت روشن‌تر حکم حاکم شرع در دیدن خود هلال قبول است نه هرگونه دیدن آن.
۳- یک نکته‌ی دیگر مسأله‌ی اختلاف افقهاست که چه بسا در زمان آیت‌الله خمینی هم مراعات نمیشد. به جز برخی مثل آقای خویی که دیدن هلال را در هر نقطه موجب اعلام عید برای مناطقی که شب آنها با شب آن نقطه یکیست می‌دانست، اکثر مراجع دیدن هلال در یک شهر را فقط برای آن شهر و شهرهای هم‌افق با آن معتبر می‌دانند و مثلاً دیدن هلال در بوشهر به درد تبریز نمی‌خورد. کسانی که می‌خواهند مسأله را دقیقتر دنبال کنند، می‌توانند این نوشته را مطالعه کنند و در مورد دیدن با ابزار یا بدون آن و استدلال هر کدام از دو طرف، خواندن این مقاله خوب است. اگر سیاسی‌کاری نبود، صداوسیما می‌توانست حکم هر دسته از افراد را جداگانه اعلام کند و گرنه ردیف کردن ملّت در نماز عید در حالیکه وظیفه‌ی خیلی از آنان روزه‌داری در روز آخر رمضان است، هنر نیست و چه بسا شرعاً اشکال داشته باشد امّا چه کنیم که اگر اینطور شود نماز جمعه‌ی رهبر کم‌مشتری می‌شود و برای سیاست (همان مصلحت مشهور) گاهی باید خیلی چیزها را فدا کرد.
یک راه دیگر تبعیّت تمام استانها از خراسانیان در زدن سایت استهلال و فرستادن گروههای رصد هلال و گذاشتن گزارش و عکس هلال و شرح دقیق استهلال است، اینگونه با یک مراجعه‌ی ساده به این سایت هر کس می‌تواند وظیفه‌اش را تشخیص دهد. آخر کلام هم اینکه کسانی که بین گرفتن و نگرفتن روزه مردّدند، بهتر است به سفری کوتاه بروند و غذایی بخورند و برگردند و بعد قضا کنند.
مرتبط:
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
لطفاً نظرتان همراه با انتخاب یک نام و رعایت اخلاق باشد.