یکشنبه ۱۸ آذر ۱۴۰۳
به جز یمن اساس «محور مقاومت» بر سرزمین سوریه استوار است که رابط بین عراق و ایران از یک سوی و لبنان و فلسطین از سوی دیگر است. از دست رفتن سوریه کل برنامه‌های درازمدّت استراتژیک ایران را نقش بر آب می‌کند و بزرگترین شکست سیاسی دوران حیات جمهوری اسلامی را رقم می‌زند.
هنری کیسینجر درباره‌ی نبرد امریکا با ویت‌کنگ‌ها کلام معروفی دارد که «ارتش متعارف اگر غلبه نکند شکست خورده و شبه‌نظامیان اگر مغلوب نشوند پیروزند». حماس و حزبالله در یک‌سال اخیر صدمه‌های حیرت‌آوری خوردند ولی نابود نشدند. اعضای آینده‌ی حماس، کودکان و نوجوانان امروز غزه‌اند که به کمی آموزش و یک سلاح نیاز دارند و حزبالله هم به تدریج ترمیم خواهد شد. بر همین قیاس است شبه‌نظامیان مخالف بشّار اسد که شکستهای عمده‌ای خوردند ولی به حیات خود ادامه دادند. هیئت تحریر شام، ارتش آزادیبخش و یکی دو گروه دیگر محدود و محصور شدند ولی نابود نشدند تا امروز سربلند کنند و حکومت ۵۳ساله‌ی خاندان اسد را به زیر بکشند. دمشق امروز سقوط کرد و ایران برای ترمیم فقدان حکومت اسد هیچ درمانی نخواهد داشت.
سوریه مرز مشترک با اسرائیل دارد و غصب جولان این اجازه را به آن می‌دهد که ادعای ارضی مشروع و درگیری نظامی قابل توجیه داشته باشد. اسرائیل می‌تواند هواپیماهای ایران را برگرداند ولی مرز زمینی سوریه با لبنان مهارناپذیر است و نمی‌توان هر ساعت به کامیونهای ارسالی حمله کرد. سوریه در چندسال اخیر محل انتقال اسلحه به کرانه‌ی باختری بوده که اسرائیل را وارد مخمصه‌ای بزرگتر از غزه می‌کند. سوریه محل دورخیز ایران برای تغییر حکومت اردن از راه تماس با اخوان‌المسلمین اردنی است. سوریه محل قاچاق نفت ایران، کردستان عراق و سوریه به مشتریان است که منفعتی بسیار هنگفت دارد. سوریه محل تولید مواد مخدر صنعتی و قرص کپتاگون معروف است که منطقه را آلوده کرده و درآمد زیادی برای اسد و حزب الله دارد. سوریه دسترسی آزاد ایران به مدیترانه و محل همکاری نظامی مستقیم با روسیه است. همه‌ی این امتیازات از دست رفت.
آنچه در این میان عجیب به نظر می‌رسد انفعال ظاهری نظام ولایی است؛ واقعاً چه خبر است؟ پس از سقوط حلب معلوم بود که داستان از چه قرار است. چرا ایران کاری نکرد و نیروهای کتائب حزبالله نیز لب مرز عراق و سوریه ایستادند. حزبالله تضعیف شده ولی درگیری زمینی با اسرائیل ندارد و تا حدودی می‌توانست کمک کند (البتّه اخباری مبنی بر ممانعت اسرائیل از ارسال کمک حزبالله به سوریه نیز منتشر شد). ارتش سوریه نمی‌جنگد؟ بسیار خوب سیزده‌سال پیش هم نمی‌جنگید و نیابتی‌های ایران بودند که بار اصلی را بر دوش داشتند. البتّه در آن زمان حملات هوایی مهیب روسیه و نیروهای ائتلاف به رهبری امریکا مایه‌ی پشتگرمی محور مقاومت بود ولی این دست روی دست گذاشتن باز هم عجیب هم نظر می‌رسد.
همین چندی پیش بود که اسد با غرور پیشنهاد اردوغان (حامی شاخص نیروهای معارض سوری) را برای مصالحه رد کرد. تصمیمهای احمقانه پس از پیروزی‌های کوچک از ویژگی‌های همه‌ی خودکامگان است. ایران کجای معادله است؟ آیا معامله‌ای پشت پرده صورت گرفته است؟ دولت بایدن که رفتنی است؛ با تیم ترامپ؟ آیا حملات مختصر و مفید اسرائیل رهبرنظام را از خواب خوش خرگوشی نابودی اسرائیل پرانده؟ آیا عربستان و کشورهای عربی وعده و وعید داده‌اند؟ آیا فکر می‌کردند این عقب‌نشینی تاکتیکی و بهانه‌ای برای حضور گسترده و «غیرمستشاری» ایران در سوریه است؟ یا ترکیبی از همه‌ی اینها. هرچه هست، خوش‌خیالی است اگر فکر کنیم با تولید سلاح در کارگاههای محلّی یک ارتش بتواند چنین سامان یابد که از قالب یک نیروی خام و ناشی به نیرویی منظم تبدیل شود و چنین پیروزی‌هایی کسب کند. تحولات آینده نشان خواهد داد که این دو هفته تا چه حد چهره‌ی خاورمیانه را تغییر خواهد داد؛ تغییری که چه بسا از پیامدهای حملات هفتم اکتبر حماس هم گسترده‌تر باشد.
پ.ن: عکس بالا پرچم معارضین سوریه در دست مرحوم مغفور اسماعیل هنیّه است که بیش از هزار و دویست نفر از نیروهای نخبه‌ی حماس را کنار این ارتش و در جنگ برابر رژیم بشار اسد از دست داد. ابومرزوق می‌گفت مشعل این پرچم را به اشتباه بلند کرده است ولی اینجا دیگر جای حاشا نمی‌ماند. خود هنیّه نماند تا این روز را ببیند ولی اگر مشعل و حماس در حمایت از فاتحان دمشق بیانیّه دادند نباید تعجّب کرد. آنگاه است که جمهوری اسلامی باید از خودش بپرسد که آن همه هزینه‌دادن برای حماس، درگیرکردن حزبالله و از دست دادن نصرالله به چه قیمت بود؟
ظاهرا روسیه تجهیزات پایگاه های خود را خارج کرده. برچیدن این تجهیزات مدتها زمان می برد و از نظرها دور نمی ماند. پس از مدتی قبل احتمالا توافقات شده بود. حالا اینکه ایران در جریان بوده یا به قول حسام الدین آشنا بازی داده نشده مشخص نیست.
پاسخحذفرسانهها درباره تکلیف بدهی سی میلیاردی سوریه به ایران نوشته‌اند. این فقط بدهی رسمی است. حکومت چندبرابرش را خرج نیروهای نظامی خود و نیابتی‌هایش کرده که به باد فنا رفت.
پاسخحذفتریلیونها پول در برابر صدها هزار غیرنظامی معترض که اسد قتل عام کرد هیچ است هیچ.
حذفپیشبینیات درست بود. حماس به مردم سوریه سقوط بشار اسد را تبریک گفت.
پاسخحذفتبریک حماس خستگی این یک‌سال را به تن ایزدنشان نشاند.
پاسخحذفخیلی ایشان را دست کم می‌گیرید. این تبریک حماس برای سقوط بشار یک پیروزی بزرگ برای ایشان، جمهوری اسلامی، و مسلمانان جهان بود و پوزه‌ی استکبار به خاک مالیده شد. اگر هم قبول ندارید در بدترین حالت ایشان تنها مظلوم واقع شدند.
حذف