فرصت طلایی برای زنان ایرانی

     

سخنگوی شورای نگهبان در اظهار نظری بی‌سابقه گفته است:« کاندیدا شدن زنان در انتخابات ریاست جمهورى منعى ندارد و شوراى نگهبان هیچ گاه واژه رجل سیاسى را در قانون اساسى تفسیر نکرده است.عباسعلى کدخدایى در پاسخ به خبرنگارى که پرسید با توجه به اعلام داوطلبى دو فعال سیاسى زن براى شرکت در انتخابات، آیا تغییرى در تفسیر شوراى نگهبان در باره واژه «رجل سیاسى» و عدم شمول آن بر زنان به وجود آمده است، گفت: شوراى نگهبان هیچ گاه رجل سیاسى را تفسیر نکرده و هر چه تاکنون مطرح شده، صرفاً از سوى نشریات و نهادهاى حقوقى بوده است. کدخدایى گفت: شوراى نگهبان هیچ گاه به صرف این که فردى که ثبت نام کرده مرد است یا زن، اظهارنظر نکرده است و هر گاه زنى رد صلاحیت شده، به خاطر نداشتن صلاحیت عمومى بوده است.»

تا جایی که می‌دانم هیچ‌وقت چنین سخنی از جانب شورای نگهبان گفته نشده است( و بین خودمان بماند شاید تکرار هم نشود). همیشه مسأله‌ی نامزدشدن زنان در انتخابات ریاست جمهوری و تطابق آن با قانون یا شرع، یکی از موضوع‌هایی بوده که در آستانه‌ی انتخابات مطرح و بعد فراموش می‌شده است. شاید با بدبینی بگوییم که این اظهارنظر دو یا سه علّت دیگر- جز دلایل حقوقی- دارد، اوّل اینکه می‌توان به کسی این حق را داد ولی او را به دلیل نداشتن« صلاحیّت عمومی» ردّ صلاحیّت کرد، دوّم اینکه زنان در سه دهه‌ی گذشته فرصت حضور در مناصب رده بالای حکومتی مانند وزارت را نداشته‌اند پس بدیهی است که از رجال سیاسی‌‌[!] به حساب نیایند. و سوّم اینکه با اعلام این سخن- و در نظر داشتن دو نکته‌ی گذشته- فشار از روی حاکمیّت و شورای نگهبان به دلیل به رسمیّت نشناختن حق و حقوق طبیعی زنان برداشته می‌شود.

من هم به این اظهارنظر کدخدایی خیلی خوش‌بین نیستم ولی به نظرم باید با تمهیداتی از این فرصت طلایی کمال بهره را برد:
 اوّل: این سخن باید با پوشش خبری مناسب از طرف اصلاح‌طلبان و رسانه‌ها روبه‌رو شود تا بعد مجالی برای پس گرفتن آن نباشد.
دوّم: طبعاً در این دوره زنی در حدّ نامزدهای فعلی موجود نیست ولی یک نامزد زن- بدون اینکه قصد ایجاد تفرقه در اردوی اصلاح‌طلبان باشد- می‌تواند به شکلی نمادین در جهت شکستن این سد ثبت نام کند و این کار باید حتماً باز هم با پوشش خبری و رسانه‌ای مناسب باشد.
سوّم: با توجّه به اینکه در دولت‌های گذشته( خصوصاً دوره‌ی خاتمی) حتّی زمزمه‌ی انتصاب یک زن به فلان وزارت باعث جنجال‌های پشت پرده و اولتیماتوم بعضی علما و مراجع می‌شده است، حالا که در این دوره نمی‌توان به پیروزی یک نامزد زن امید داشت و سخنگوی شورای نگهبان نیز گفته زنان می‌توانند رئیس جمهور شوند، طبعاً وزیرشدن آنان کاملاً عملی است. به نظر من زنان این توانایی را دارند و رئیس دولت آینده «باید» یک یا چند زن را به وزارت برگزیند.
چهارم: آرام آرام داریم به مرحله‌ی جدّی محک‌زدن نامزدهای فعلی ریاست جمهوری نزدیک می‌شویم. نامزدهایی چون موسوی بهتر است از این اظهارنظری که واقعاً ممکن دیگر تکرار نشود یا حتّی پس گرفته شود، حسن استفاده را بکنند و اعلام کنند که در صورت پیروزی، زنان را به عنوان وزیر برمی‌گزینند؛ اینطور هم حالا که آقایان را می‌توان به مرگ( پذیرش امکان ریاست جمهوری زنان) گرفت، به تب( وزیر شدن زنان) راضی می‌شوند و هم با ارتقای زنان به جایگاههای بالای مدیریّتی، فرصت نامزدشدن آنان در انتخابات آینده فراهم می‌شود.

من به شایسته‌سالاری معتقدم و اصلاً عقیده ندارم که اگر مردی در یک زمینه شایستگی بیشتری برای مدیریّت و ریاست داشت، زنی با توانایی کمتر به صورتی شعاری جایگزین او شود ولی اوّلاً با توجّه به توانایی زنان اینطور هم نیست که اصلاً لیاقت رسیدن به حتّی یک کرسی وزارت را نداشته باشند و ثانیاً حتّی اگر به صورت نمادین هم شده یک وزیر زن در کابینه باشد، امید و انگیزه‌ای بی‌نظیر برای دیگر دختران و زنان جهت پیشرفت خواهد بود و بر ذهنیّت جامعه‌ی مردسالار به شدّت تأثیر خواهد گذاشت گرچه نیازی به نمادین بودن چنین انتخابی نیست؛ برای مثال هم که شده از دید شما صلاحیّت منوچهر متّکی برای تصدّی وزارت مهمّی مانند امور خارجه بیشتر است یا خانم دکتر کولایی؟

پیشتر از لزوم تأثیر خصوصیّات اقلیمی و بومی بر درک ما از موضوع‌هایی چون آزادی، دموکراسی و مقولات عام جهانی نوشته بودم. در ایران گاه یک سخن یا عمل غیرمنتظره کار هزار کمپینی را می‌کند که با سختی به پیش می‌رود و به جایی نمی‌رسد. بهتر است وبلاگ‌نویسان، روزنامه‌نگاران و سیاستمدارن این اظهار نظر را غنیمت بشمرند و آن را چنان تشویق و تثبیت کنند که جایی برای پس گرفتن آن باقی نماند.