نظارت استصوابی مدنی

                                                                                      ‌                 شنبه ۲۶ تیر ۱۳۹۵

   

حالا که صدای اعتراض سیّدمحمّد خاتمی هم به گوش می‌رسد، ‌می‌توان درباره‌ی امید و اعتدال و اصلاح در مجلس راحت‌تر حرف زد. برعکس بسیاری از تحلیلها ابداً گیردادن برخی مجلسیان به این یا آن استاندار یا خطّونشان کشیدن برای فلان وزیر یا حتّی انتخابات هیئت رئیسه و برگزیدن حقوقدانان شورای نگهبان را به میان نمی‌کشم. بخش اوّل که جزو اختیارات مجلس است و قرار نیست که مجلسیان (حتّی فهرست امید) ‌وکیل‌الدّوله باشند؛ لاریجانی با هر معیاری رئیس می‌شد و کدخدایی هم فعلاً حرفهای خوبی زده است.

فهرست امید از سر ناگزیری و در غیاب تمام چهره‌های اصلاح‌طلب بسته شد ولی همراهان ناگزیر «امید» هم لااقل در زمان انتخابات خود را نزدیک به اصلاح‌طلبان جا می‌زدند (برعکس خبرگان که بعضی از آنها تبرّی می‌جستند) ولی حالا اصولگرایان معتدل و افراد میانه و حتّی برخی نزدیکان به تغییرخواهان سر خود حرف می‌زنند و عمل می‌کنند. تقصیر این اتّفاق را به گردن رئیس بی‌قاطعیّت بگذاریم یا گذشتن خر عدّه‌ای از پل یا توان گروه مقابل برای لابی‌گری، فرقی در اصل موضوع نمی‌کند. من حتّی انتظاری از آنان هم ندارم و این خاصیّت صندلی قدرت است که وقتی روی آن بنشینی بسته به اینکه دارای چه مقدار قدرت شوی، رفتارت فرق می‌کند. روی سخن من با کسان دیگر است.

روی سخن من با رأی‌دهندگان است که انتخابات را تمام‌شده فرض نکنند. مطالبه‌محوری، به پرسش‌کشیدن منتخبان و اعتراض به کوتاهی آنان کاری بزرگ امّا شدنی است. وقتی اعتراضها به لغو یک کنسرت یا ممنوع‌ازخروجی یک فرد یا قصور یک پزشک و جزآن ممکن است، در دیگر زمینه‌ها نیز می‌تواند ثمربخش باشد. برخی نمایندگان فکر کرده‌اند که «رفت تا چهارسال دیگر» و این اشتباه است. اقلیّتی کوچک همیشه با مطالبه‌ی زورکی و خیابانی توانسته است به بخشی از آنچه می‌خواهد برسد پس اکثریّت هم از راه درست می‌تواند. در درجه‌ی اوّل باید اهداف نمایندگان به آنها یادآوری شود، دوّم برای رسیدن به آنها راهکار اندیشیده شود، پس از توجیه جمعی، کسانی که همراهی نمی‌کنند شناسایی و به مردم معرّفی شوند. رأی،‌ عملکرد و کارنامه‌ی یک نماینده نباید مخفی بماند و حتماً باید آشکار شود.

یادآوری اهداف یعنی به عارف و دیگران بگوییم که «رفع حصر» یکی از شعارهای آنان بود امّا چندماه است که به گوش نمی‌رسد. درست مثل روحانی که گفت ولی بعد چیزی نشنیدیم. دولت می‌گوید که کارهایی کرده است ولی چرا گزارش نمی‌دهد؟ از زبان برخی نامزدان در زمان انتخابات چیزهایی شنیدیم که شگفتی ما را برانگیخت ولی حالا خبری از نیمی از آنها هم نیست.  هر قدر رفتار انتخاباتی پس از انتخاب برای انتخاب‌شوندگان مذموم است،‌همانقدر برای انتخاب‌کنندگان ممدوح است. این استیضاح دائم و مردمی گونه‌ای نظارت استصوابی مشروع و مدنی است که در تمام مدّت چهارسال گریبان رئیس‌جمهور یا نماینده‌ی منتخب را می‌گیرد و رها نمی‌کند. کسانی که با «تکرار می‌کنم»های خاتمی نماینده شدند بدانند که فقط تاریخ یکی از آنها گذشته و دوّمی همچنان تا پایان دوره‌ی آنان تکرار می‌شود. رضا خاتمی می‌گفت که به هنگام تحصّن در مجلس از مردم انتظار کمک داشتند ولی خبری نشد. حالا هم مردم برای کمک به مردمسالاری و دستاوردهای سه‌سال اخیر باید خودشان به میدان بیایند. آن وقت خواهید دید که رفتار مجلسیان هم عوض می‌شود.